Idazleak

UXUE ALBERDI

Kritiken hemeroteka

Literaturaren Zubitegia

Argian

Mahatserriko Irakurlearen Tartean

UXUE ALBERDIREKIN SOLASEAN

-          Uxue, kontaiguzu, labur-labur bada ere, zure umetako jolasen bat…

 Txarra nintzen taldeko-kiroletan; hitz egitea, kantatzea, mimika eta antzerkia egitea... halakoak gustatzen zitzaizkidan. Eta bereziki abila nintzen aulki-jokoan eta pañuelitosetan. Nire lekuababestu beharra sentitzen nuen nonbait...

-     Zenbat dira mila urte baino gehiago?

 

Hogei-hogei. Infinitua.

-          Aulki bat kentzen denean, hutsunea zerk betetzen du?

Heriotzaren hutsunea bizitzak betetzen du. Gure aulkia beste batek jasoko du eta dantzatuko du... harik eta aulkia beste bati pasatzeko ordua iristen zaion arte. 

-          Lore moreak dituen soinekoak zenbateko indarra du?

Niretzat, handia. Amarengandik eta izebarengandik jaso nuen feminismoa, eta liburu, elkarrizketa, bertso-saio, lagun eta bizipen askorekin elikatu da, elikatzen da. Naizena ulertzen eta nolakoa izan nahi dudan pentsatzen laguntzen dit soineko horrek eta konplize egiten nau munduko emakume guztiekiko. Konpañia noblea da hori.

-          Uxue ere jolasean ibili zen liburua idatzi zuen garaian? Zu ere esertzen zinen Teresa, Martiña eta Eulaliren ondoan?

Jolasean hasi eta lanean amaitzen du idazleak. Ordu asko izan ziren, batzuk ikaragarri ederrak eta beste asko gogorrak, baina droga gogorra da literatura... Beti itzultzen naiz. Eta bai, Teresa, Martiña, Eulali, Eutimio... bidelagun izan nituen. Getariako Getariano gozotegian elkartzen da oraindik gure aiton-amonen kuadrilla, gero eta aulki gutxiago geratzen diren arren.

-          Aulki-jokorako kantu bat?

Salto egiteko gogoa ematen duen edozein kalejira.

Mila esker!

Zuei

 UNAI ELORRIAGA

Kritiken hemeroteka

Elkarrizketa eibar.org-en

Litteraetxe

Literaturaren Zubitegian



UNAI ELORRIAGAREKIN SOLASEAN

-         Ze zoro klase bizi zen 1927an? galdetzen dio Mateok bere buruari… ze zoro klase bizi gara 2012an? galdetzen diogu Unairi…

Nahiz eta eguneroko bizitzan Merkel baino zuhurrago eta zentzudunagoa izan, idaztera esertzen garenean zoramen-erreserbak zabaldu behar ditugu. Nik zortea eduki dut, aitite-amama, izeko-osaba eta herriko jendearengan topatu dut zoro puntu hori.

-         Umea beti ume?

Bada munduan ume izateari nahi baino lehenago uzten dionik. Guk, ordea, munduko

parte honetan, zortea izan dugu horretan ere: ume eta hilezkor izan gara ume ginen

sasoian.

-         Zenbat libelula harrapatu ditu Unaik?

Nahi baino gutxiago. Bi-hiru beharbada. Baina horretan ari naiz oraindik ere, egunero

irakurtzen dut, galdetzen diet nik baino gehiago dakitenei, munduari begiratzen diot

etengabe… Hil orduko, bost libelula izatera heldu nahiko nuke.

     -         Izenik gabeko kortxoetan zer idatziko zenuke?

      XII. mendeko kantu apokrifo bat.

     -         Errugbi baloi bat marraztu daiteke golf pilota batean?

Hori da dirua, boterea eta indarra daukatenei egin dakiekeen burlarik handiena, golfa (eta golfoak) dauden lekuan errugbia (edo esku pilota) jarri. Baina kontuz, ez da hain erraza: batzuetan herrikoa dena, errugbia esaterako, kontrako aldearena bihur liteke, Hego Afrikan esaterako.

     -         Zenbat irribarre daude marraztuta Vredaman-en orrialdeetan?

 Ahalegina egin dut irribarreak han eta hemen marrazteko, baina sarritan ez da asmatzen: gela bateko iluntasun eta bakardadean egiten den ustezko irribarre hori, mespretxu keinu izan daiteke irakurlearen ahoan. Edo aldrebes. Ogibide arraroa daukagu, ahobide arraroagoa.

-         Vredaman; zergatik? Bi hitzetan azaltzerik bai? Bi hitz.

Aita-semeak.

Mila esker!

Zuei

ALBERTO LADRON ARANA 

Argiako elkarrizketa

Noticias de Navarran

Literaturaren Zubitegian

Uberan

Sustatun

ALBERTO LADRONEKIN SOLASEAN

-          Genero beltza zer da, tinta beltzez idazten den zerbait beltza?

Argumentuak eta kontatzeko moduak zehazten dute genero beltza. Askotan bezala, errazagoa da genero beltza ezagutzea nobela batean, definizio zehatz bat ematea baino. Dena den, nire nobeletan genero beltzaz baino nahiago izaten dut suspentseaz hitz egitea, horixe izaten baita istorioen ezaugarri nagusia.

-          Hasiera batek badu zentzua bukaera oraindik asmatu gabe dagoenean?

Nire kasuan ez behintzat. Beti saiatzen naiz amaieratik abiatzen eta bukaera horren arabera, nobelaren gainerakoa antolatu. Egia da batzuetan, idatzi bitartean, beste ideia batzuk bururatu, hobetzat jo, eta hasierako amaiera hura aldatu egiten dela, baina merezi izaten du. Seguruenik amaieratik abiatzeak lan handia eskatuko du, baina nire ustez amaiera borobil batek gustura uzten ditu irakurleak. Idazleak bere lana egin duelako inpresioa ematen du, ez duela istorioa nolanahi amaitu nahi izan. Egun ez da erraza irakurlea txunditzea, ezin zara mugatu hiltzailea nor zen argitzera, garunak urtu egin behar dituzu sorpresak emateko.

-          Idazlea da protagonistaren pausoen atzetik jartzen dena edo protagonistak jarraitzen ditu idazlearen pausoak?

Protagonistak eta nobelan agertzen diren gainerako pertsonaiak egilearen mende daude. Haien zoritxarrerako, genero beltzean hori nahiko arriskutsua baita. Batzuetan idazleei entzuten zaie pertsonaiak beren kasa hasten zaizkiela, ez dietela men egin nahi eta halakoak, baina nago hori idazte prozesua den baino modu erakargarriagoan aurkezteko ahalegina besterik ez dela...

-          Ahaztuak ere izan dezake mendeku gosea… eta mendeku gosea ahaztu daiteke?

Biak. Ahazturiko jendea amorrua har dezakete ahaztu zutenen kontra. Baztertuek baztertzaileen kontra, behekoek goikoen kontra. Baina biziko bagina, ezin bizitza osoa mendeku gosez egin. Nolanahi ere, literaturaren munduan -eta genero beltzean are gehiago-, mendekuak joko handia ematen du. Thriller hoberenetako batzuk mendekuaren ideian oinarrita daude.

-          Zizur Nagusia eskenatoki egokia izan daiteke nobela beltz baten tramarako?

Ohituta gaude halako istorioak EBetako hiri handietan girotuta ikustera, baina azken bolada honetan Eskandinaviako idazleek erakutsi digute thriller bikainak idatz daitezkeela istorioak Europako herrialderik lasaienetan girotuz. Eta zoritxarrez, Nafarroako bazterretan ez dugu istorio beltzetarako osagairik falta: droga, era guztietako bortizkeria, politikari ustelak... askoz gutxiagorekin istorio bikainak.

-          Libururen bat gomendatuko diguzu? Gai zinateke BOST hitzetan zergatik aukeratu duzun azaltzeko…

“Aurpegirik gabeko hiltzaileak” (H. Mankell): detektibe bikain baten lehenbiziko istorioa.

Mila esker!

Zuei